Wat is een Levenseindedoula wel en niet?
Wat is een levenseinde-doula?
(tekst met uitleg; onderaan een ingesproken filmpje)
DOULA is het Griekse woord voor “dienende vrouw”. Zij die geeft, ontvangt het meest. Ik spreek vaak over ‘zij’ en ‘haar’, maar er bestaan vrouwelijke EN mannelijke End-of-life-doula’s. Doula kun je gewoon ZIJN, met de juiste mentaliteit en houding, kennis, kwaliteiten en wat tools. Het is een vak apart en ik maak je graag deelgenoot! Ik train mensen om als Levenseindedoula beroepsmatig naar buiten te treden, maar ook anderen die doulatools willen inzetten in hun persoonlijke leven of als vrijwilliger.
Zij/hij ondersteunt mensen en hun naasten in de laatste levensfase, soms al vanaf een slecht nieuwsgesprek, desgewenst op emotioneel, sociaal, praktisch en spiritueel gebied. Een doula is niet medisch. Al kan ze wel een achtergrond in de zorg hebben, maar net zo vaak is dat niet het geval. De doula gaat daarbij BEYOND, net iets verder dan er meestal wordt geboden. Overstijgend. Een doula is een spaceholder.
Een doula is onafhankelijk en vrij; niet verbonden aan een instelling of organisatie; niet gebonden aan regels of protocollen; niet gebonden aan vaste taakomschrijvingen en werktijden. De doula is puur gericht op de wensen die leven op dat moment.
Kernwoorden die horen bij een Levenseindedoula zijn bijvoorbeeld:
- Emotionele compassievolle betrokkenheid. Uitgaande van de kracht en eigen wijsheid van ieder mens om op welk moment dan ook zelf de regie te houden.
- Uitnodigend om de ander te laten vertellen en bepalen. Anderen in hun kracht zettend. Het gaat niet om de doula!
- Authentiek, overstijgend (Beyond)
- Zonder oordeel, vanuit het besef “Ieder heeft zijn of haar eigen ervaringen”.
- Kijken met de blik van een beginner. Ieder proces verloopt anders omdat ieder mens uniek is.
- Zonder (verborgen) agenda; met een hoofd/mind dat zo leeg
Er moet een klik zijn, vertrouwen gevoeld worden. Het is een grote stap om een buitenstaander binnen te halen in een leven dat voelt als een rollercoaster. Tegelijkertijd is juist de keuze voor een doula ook voor die mensen BEYOND, een stap verder dan nu kan. Iemand die je zelf kunt uitkiezen (op basis van persoonlijkheid, kennis en ervaringen qua opleiding of werk). Iemand die doet wat jij wilt, die niet vast zit aan werktijden of een takenpakket, waar jouw wens nou net niet onder valt. Dat is een heel kenmerkend verschil met veel van het huidige aanbod. Een doula is daardoor doorgaans flexibeler en minder gericht op administratieve en schriftelijke verantwoording etc.
Er is dus geen vastomlijnd traject of “dienstenpakket”. Het NU is uitgangspunt. Er ‘zijn’ betekent in dit werk vaak: zonder dat er iets moet, zonder iets te doen, zonder sturing, niets forcerend of duwend in een bepaalde richting. Het is niet altijd nodig dat er iets wordt gedaan, geheeld of gepraat. Gewoon aanwezig zijn mag, als de ander dat verkiest. De wensen en behoeften van de “klant/client” staan steeds centraal. Een goede doula weet dat het niet om hem of haar gaat. Zij probeert rust en stabiliteit uit te stralen en is comfortabel met stiltes. Ze kan steunend zijn. Als er pijn is, dan kan ze geen medicatie aanbieden om de pijn te stoppen, maar wel aandacht geven aan wat er wordt gevoeld. Ze kan helpen om bij moeilijke beslissingen alles op een rijtje te zetten, zodat er weloverwogen een besluit genomen kan worden. Niet door de doula. De verantwoordelijkheid en de keuzes blijven altijd bij de ander. De antwoorden heeft ieder van ons in zichzelf. Mensen in hun kracht zetten, betekent voor mij: ze weer in contact brengen met hun eigen innerlijke wijsheid Met hun EIGEN-wijsheid. Mensen weten zelf wel wat ze willen en wat goed voor ze is.
In de tijd van de Corona-crisis hebben veel mensen moeten ervaren, dat ze juist in die laatste levensfase moesten ontberen wat ze het liefst wilden; de fysieke nabijheid van hen die ze lief hadden. Voor de naasten was/is het vreselijk om niet te mogen zijn, daar waar je wilt zijn. Niet die hug kunnen geven. Die hand kunnen vasthouden. Die periode heeft veel mensen het inzicht gegeven dat het niet om groots gaat, maar dat het de kleine, warme, hartgedragen gebaren zijn, die er toe doen.
Klamp je niet teveel vast aan ‘hoe het moet’, want uiteindelijk hebben we daar maar beperkt grip op. Oefen dat met kleine dingen. Eigenlijk ‘moet’ je levenseinde doula los van elkaar schrijven. Maar toen ik de website wilde claimen www.levenseinde doula.nl stuitte ik op een probleem. Er moest een koppelteken of streepje (-) tussen. Ik besloot het maar aan elkaar te schrijven. En soms schrijf ik een hoofdletter en dan weer niet. Doet het er écht toe? Is dat waar het écht om gaat?
Wat is een Levenseindedoula niet?
Een levenseindedoula is geen vervanging van welke vorm van medische hulp dan ook! De doula is veelzijdig in zijn of haar aanbod, maar…..
- De levenseindedoula kan een keer mee naar de arts, maar de doula is geen chauffeur.
- De levenseindedoula weet het een en ander over uitvaarten, maar is geen uitvaartbegeleider.
- De levenseindedoula kent de begrippen rituelen en symbolen, maar is geen ritueelbegeleider.
- Niet iedereen kan goed verwoorden wat er in hem omgaat en soms is wat afleiding prettig, dus ook vormen van creatieve, beeldende uitingen komen aan de orde, maar de levenseindedoula is geen beeldend begeleider laatste levensfase.
- De levenseindedoula kan helpen met het schrijven van een tekst, bv. voor de uitvaart, maar is geen spreker bij uitvaarten.
- De levenseindedoula kan meedenken over wat er op voorhand geregeld zou kunnen worden, maar is geen notaris.
- Even wat opruimen of een afwasje doen, kan, maar de doula is geen huishoudelijke hulp.
- De levenseindedoula kan (wellicht) waken in de laatste fase, als daar ondersteuning bij gevraagd wordt, maar is geen onderdeel van een palliatief (vrijwillig) team.
- De levenseindedoula heeft wat geleerd over hand en voetmassage, maar is geen masseur.
- Als dat nodig is op dat moment, zal ze best even een helpende taak willen doen, maar ze is geen verzorgende of verpleegkundige en vervangt die absoluut niet!
- De levenseindedoula weet wat over het gebruik van olie en geuren, maar is geen aroma-therapeut.
- De levenseindedoula weet wat af van rouwprocessen, maar is geen rouwdeskundige.
- De levenseindedoula heeft helpende vragen geleerd om medische dilemma’s te benaderen, maar is er niet voor de medische begeleiding. Et cetera
En soms heeft ze een van bovengenoemde “niet”-beroepen gewoon wel als achtergrond, bv. als creatief coach, uitvaart- of ritueelbegeleider, rouw- en verliescoach of heeft ze medische kennis vanuit haar werk in de zorg.
De doula weet dat ze financieel niet rijk zal worden van haar beroep, maar is geen vrijwilliger. Ze is niet gebonden aan regels, protocollen, vaste taakomschrijvingen, werktijden, vaste tarieven, maar zij is wel verbonden aan zichzelf. Zelfliefde en zelfzorg staan hoog op haar prioriteitenlijst. In haar training is ze uitgenodigd om een zelfzorgplan te schrijven en zich daaraan te committeren. Om te kunnen geven en dienen, moet haar eigen vat gevuld zijn en blijven.
Dit zijn zo wat kenmerken die de Levenseindedoula zo bijzonder maken: er is weinig vast omschreven en juist dat maakt dit beroep zo UNIEK en AUTHENTIEK! Mensen tegemoetkomen op de plek waar zij op dat moment zitten. ZIJN in het HIER en NU.
